Φασκόμηλο
Έχει πάρει το λατινικό όνομά του «σαλβία» από το ρήμα salvere, που σημαίνει » είμαι υγιής». Θεωρήθηκε ιερό βότανο από τους Έλληνες που το αφιέρωσαν στο Δία και από τους Ρωμαίους που το πήγαν στη Βρετανία. Από την αρχαιότητα, αρκετοί λαοί αναγνώρισαν τη θρεπτική του δράση, με τις Ελληνίδες να υποδέχονται τους άνδρες τους από τον πόλεμο με ένα ρόφημα από φασκόμηλο για να «διεγείρουν» τη γονιμότητά τους και το Διοσκουρίδη, γνωστό φαρμακολόγο, να το συνιστά για τις αιμορραγίες ή την άτακτη περίοδο. Αμέτρητα τα οφέλη και πολλές οι έρευνες γύρω από αυτό το θαυματουργό βότανο. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τη χρησιμοποιούσαν για ενίσχυση της γυναικείας γονιμότητας. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το φασκόμηλο για την περιποίηση πληγών (φρέσκα φύλλα σε μορφή "κομπρέσας"), την αντιμετώπιση δαγκωγμάτων φιδιών, την αύξηση της γυναικείας γονιμότητας .Χυμό του φυτού σε θερμό νερό για τη βραχνάδα και το βήχα. Ένα από τα συστατικά του φασκόμηλου, η σαλβίνη (salvin, φαινολικό οξύ), έχει αντιμικροβιακή δράση έναντι του Staphylococcus aureus, ένα κοινό βακτήριο που είναι υπεύθυνο για λοιμώξεις του δέρματος και της ανώτερης αναπνευστικής οδού.Το φασκόμηλο έχει επίσης δείξει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Στη Γερμανία το έγχυμα φύλλων φασκόμηλου έχει έγκριση για χρήση σε φλεγμονή ούλων και βλεννογόνων στόματος και λαιμού.
Ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος ήταν ο πρώτο που κατέγραψε τις ευεργετικές ιδιότητες που παρουσίαζε το φυτό στη λειτουργία της μνήμης. Ο Άγγλος βοτανοθεραπευτής John Gerard (1545-1607) υποστήριζε ότι το φασκόμηλο (συνήθως ένα τσάι που φτιαχνόταν από τα φύλλα) “είναι μοναδικά καλό για το κεφάλι και το μυαλό και αναζωογονεί τα νεύρα και τη μνήμη”, ενώ και ο ιατρός/βοτανικός Nicholas Culpeper (1616-1654) πίστευε ότι βελτίωνε τη μνήμη.
Με βάση την παραδοσιακή χρήση του φασκόμηλου ως βοηθητικό για τη μνήμη, προκαταρκτικές φαρμακολογικές έρευνες διεξήχθησαν για τη βιοδραστικότητα του.Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αντιοξειδωτική δράση οφείλεται στο γεγονός ότι το εκχύλισμα των φύλλων του έχει ως κύριο συστατικό το ουρσολικό οξύ που μπορεί να μειώσει το επίπεδο λιπιδικής υπεροξείδωσης και να αντιστρέψει αποτελεσματικά την εξασθένιση της μνήμης και της μάθησης. Με βάση αυτές οι δράσεις συνάγεται ότι τα εκχυλίσματα της S. officinalis μπορεί να είναι ωφέλιμα σε ασθενείς με Alzheimer μέσω της προστασίας των νευρώνων, γιατί αφενός μειώνουν το οξειδωτικό στρες που οδηγεί στον προοδευτικό κυτταρικό θάνατο και κατ' επέκταση σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Άλλες κλινικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί για άλλες δράσεις του φασκόμηλου ήταν μία σχετική με την αποτελεσματικότητα ενός σπρέι φασκόμηλου/εχινάκεας (SE) και χλωρεξιδίνης/λιδοκαΐνης (CL) στη θεραπεία πονόλαιμου. Η θεραπεία με το σπρέι φασκόμηλου/εχινάκεας ήταν λίγο καλύτερη στη μείωση των συμπτωμάτων πονόλαιμου απ’ ότι η θεραπεία με σπρέι CL κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων ημερών.
Τρόπος παρασκευής:
Η χρήση του μπορεί να είναι εσωτερική και εξωτερική.
Εσωτερική: ως τονωτικό, ή την ατονία του στομάχου, την βελτίωση της μνήμης, το κρυολόγημα, και για την έντονη εφίδρωση. Τρόπος παρασκευής ροφήματος: για αφέψημα βράζουμε μια κουταλιά του γλυκού φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα σε ένα μπρίκι νερό, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό ή κρύο ανάλογα με την εποχή.
Εξωτερική: ανακούφιση προσφέρουν τα φρέσκα φύλλα, αν τα τρίψουμε σε περιοχές με τσιμπήματα εντόμων ή σε πληγές. Γαργάρες με το αφέψημα καταπραΰνουν τον ερεθισμό των ούλων και του λαιμού. Το συχνό λούσιμο με το αφέψημα είναι καλό για την τριχόπτωση, Χρησιμοποιείται επίσης στην μαγειρική για να νοστιμίζει κυρίως φαγητά με κρεατικά.